Arbeidsrevolutie

Ik las dit weekend over de John Lewis Partnership, de grootste warenhuisketen van Groot Brittannië. Het bedrijf is een zogenaamde werknemerscoöperatie, voor 100% in handen van de werknemers, door de onderneming haar ‘partners’ genoemd. 

Missie van het bedrijf is het faciliteren van het geluk van al haar werknemers. Medewerkers hebben een formele stem in de manier waarop het bedrijf wordt geleid en zij delen allen ieder jaar in de winst. En winst is er. Het bedrijf is succesvol en staat volgens onderzoek de afgelopen 20 jaar hoog in of boven aan de ranglijst als het gaat om winstgevendheid en productiviteit.

Sleutel van het succes: de ziel van het bedrijf ligt niet buiten het bedrijf, bij de aandeelhouders, maar in het bedrijf zelf, bij de medewerkers. De oprichter van het bedrijf werd bij het opstellen van de bedrijfsvisie, bijna 100 jaar geleden, geleid door een persoonlijke visie op rechtvaardigheid: waarom zouden aandeelhouders met niets doen zo veel verdienen en medewerkers met zo hard werken zo weinig? Hij hoopte met deze vormgeving van de organisatie een voortgang in de beschaving te bewerkstelligen.

Deze organisatievorm sluit goed aan op huidige ontwikkelingen als maatschappelijk verantwoord ondernemen, sociale innovatie, toename van ZZP'ers en HNW, waarbij medewerkers resultaatverantwoordelijkheid worden gemaakt. Eigenlijk verbazingwekkend dat in Nederland de werknemerscoöperaties niet als paddenstoelen uit de grond schieten. In de huidige tijd is kapitaal meester en arbeid knecht. In de verschillende crisissen hebben we gezien wat dat ons oplevert. Tijd voor een coup van de arbeid, en daarmee wellicht een voortgang in de beschaving?!