Imagostress in de Polder

Mijn favoriete woord van het afgelopen jaar is ‘imagostress’. Ik hoorde het Antoine Bodar zeggen bij Pauw & Witteman. Hij vertelde dat de priesters er erg last van hebben nu ze vaak zo negatief in het nieuws zijn. Ze zijn niet de enigen. Imagostresslijders bij uitstek zijn natuurlijk de bankiers. En denk eens aan de topmanagers die op elk feestje - buiten hun eigen kring - moeten uitleggen waarom ze die exorbitante bonussen opstrijken. Of de managers die de vakmensen maar van het werk blijven houden met hun regels en procedures. De NS-medewerker, de directeur van de woningcorporatie, de belastinginspecteur, de vakbondsbestuurder, de uurtje-factuurtje-externe-adviseur, de dierenpolitie.

Het interessante is wat de imagostresslijders doen met hun stress. Zij hebben in feite twee opties.

Eén daarvan is je verstoppen in je eigen beroepsgroep. Daar begrijpt iedereen hoe je lijdt. En belangrijker nog: daar zal iedereen beweren dat je er ook weinig aan kunt doen, dat de anderen het werk niet begrijpen, dat het onoverkomelijk is, dat het komt door de markt, de politiek, het slechte weer. 
De andere optie is het publiek laten zien dat het anders kan. Dat je een ander slag bankiers, priesters en topmanagers hebt. Die tweede keuze is er één van de lange adem. Want het publiek is niet zomaar overtuigd. Je zult consequent moeten zijn in het vertonen van ander gedrag om het respect terug te winnen.

Imagostress is een niet te onderschatten knop om aan te draaien als we iets willen verbeteren aan de manier waarop wij in Nederland (samen)werken; als we onze oplossingen niet meer vinden via common sense, de Polder of de achterkamer. De meeste mensen willen nog steeds met opgeheven hoofd kunnen zeggen dat ze de wereld, dit land of desnoods alleen hun bedrijf of product, een beetje mooier maken. En daarop zijn ze - onder de juiste omstandigheden - ook aanspreekbaar. Dat heeft ook de schoonmaaksector vorig jaar laten zien. Basisvoorwaarde is dat ze niet worden klemgezet, niet bij voorbaat worden afgeschreven, maar dat ze de ruimte krijgen om zelf het grootse gebaar te maken.

Een paar jaar geleden sprak ik een bijzondere vrouw die behalve wetenschapper ook commissaris was in een groot bedrijf. Zij voorspelde een mooie toekomst voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en het Rijnlands model, juist vanuit het toenemend belang van imago. Haar voorspelling geeft me nog steeds hoop voor het Catshuis, de Polder en al die uit de hand lopende cao-overleggen. Want wie wil er nou de geschiedenisboeken in als degene die het land, de sector of het bedrijf had kunnen redden, maar het naliet uit klein eigenbelang?