Op jacht

"De jacht op de vakbonden is geopend", kopten verschillende kranten afgelopen week. De PVV wil dat cao's alleen nog algemeen verbindend kunnen worden verklaard als een meerderheid van de werknemers in een sector achter het onderhandelingsresultaat staat. Dat betekent dus dat ook werknemers die geen lid van de vakbond zijn, een stem krijgen in de cao-onderhandelingen. Via een referendum, bijvoorbeeld via social media, zouden alle mensen uit één branche zich mogen uitspreken. CDA en VVD zijn positief over dit plan.

De representativiteit van de vakbonden is inderdaad laag. De achterban van de vakbonden vergrijst en is meestal geen representatieve afspiegeling van de medewerkers in een bedrijf of sector. Dit roept een aantal vragen op. Weten vakbonden voldoende wat er speelt? En is de bestaande achterban bereid om over hun eigen grenzen te kijken en ook rekening te houden met andere groepen medewerkers?

Inspraak van alle medewerkers over hun eigen arbeidsvoorwaarden zou niet meer dan logisch moeten zijn. Inspraak is momenteel voor iedereen mogelijk, middels het lidmaatschap van de vakbond. De vraag is of dit model houdbaar is. Voor nieuwe generaties is het niet vanzelfsprekend om je bij één collectief aan te sluiten; er wordt veel meer op basis van de actuele behoefte bekeken waar men zich voor dat moment aan wil verbinden. Wel is het vanzelfsprekend - zeker met de komst van social media - dat je overal over kunt meepraten. Social media is dan ook een krachtig middel om inspraak en dialoog over arbeidsvoorwaarden te organiseren.

Als bonden en werkgevers zou ik hier dan ook vooral gebruik van maken: meer inspraak en dialoog over arbeidsvoorwaarden resulteert in meer participatie, een groter bereik en verhoging van de betrokkenheid en het draagvlak. Daarbij ontstaat tevens meer inzicht in de behoeften van wensen van verschillende groepen medewerkers, wat de mogelijkheid biedt om de cao en (nieuwe?) diensten vanuit de vakbond zo in te richten dat deze aansluiten bij de verschillende groepen medewerkers in het bedrijf of de sector. Dit zal uiteindelijk resulteren in een verhoogde legitimiteit en bestaansrecht van de vakbonden, als belangenbehartiger van alle medewerkers. Wie durft?