Sociaal akkoord en de blinde pensioenvlek

De nu al jarenlange worsteling met ons pensioen, en de onzekerheid die dat in de pensioenpraktijk van Nederland geeft, vindt zijn weerslag in het sociaal akkoord. De bekende thema’s worden daarin weer net vanuit een ander perspectief gezien: een meer stabiele discontovoet; de verplichting tot invaren; geen twee kaders (nominaal en reëel), maar toewerken naar één kader. Het opbouwpercentage jojoot van 2,25% (2012) naar 2,15% (2014); toe naar 1,75% (regeerakkoord: 2015) en nu wordt weer een percentage van 2% genoemd. “At your service!”.

Ik wil het hebben over wat niet wordt opgepakt in de pensioendiscussie en wel zwaarwegend in het maatschappelijke draagvlak leeft. De solidariteit tussen jong en oud. In de BV NL zijn de jongeren en ouderen het op één onderwerp volledig (on)eens: zíj zijn 'de klos' in het huidige pensioenstelsel! Dan moet toch de vraag gesteld worden of deze vorm van generatie-solidariteit nog moeten worden gehandhaafd!?  Dat die vraag gesteld moet worden, dat lijkt me dan toch niet zo moeilijk!? Meer concreet: moet er niet meer naar een gedifferentieerde vorm van solidariteit worden toegewerkt: solidariteit ten aanzien van de pensioencenten (inhoud) nadrukkelijke binnen de eigen generatie; en daaraan toegevoegd een algemene pensioenuitvoering die wel solidair is vormgegeven (over alle generaties van toepassing)!? Al sinds de discussie van het pensioenakkoord, dat geen akkoord bleek te zijn, is dit punt door alle partijen van tafel gehaald. Maar mensen: het kan zo makkelijk: maak van één doorsnee premie een per leeftijdscohort gedifferentieerde doorsnee-premie (bijvoorbeeld met drie of vier cohorten): een doorsneepremie en beleggingsbeleid dat passend is voor de betreffende generatie. In het staffelbesluit zien we de grote verschillen in pensioenkosten: voor een jongere (20 jaar) is de pensioenpremie voor maximale opbouw 5,3%; voor dezelfde opbouw moet voor de collega van 60 jaar 26,8% worden betaald. Dat verschil is te groot om weg te poetsen in één algemeen belang. Dat pikken ook jongere bedrijven niet, die zich vanuit de periferie van een bedrijfstak ontwikkelen. 

Zolang we deze blinde vlek in ons systeem behouden, zal draagvlak ontbreken en zullen belanghebbende werkgevers zoeken naar wegen om uit dit stelsel te stappen. Dat moeten we niet willen. En dat lossen we niet op door het, stomweg, stil te houden in het maatschappelijk debat.