Collega’s met karakter

Uiteraard kan ik me goed vinden in de reclameboodschap die oproept om mensen met een psychische beperking in dienst te nemen. Toch werkt de slogan ‘Collega’s met karakter’ een beetje op mijn lachspieren. Het wordt een gezellige boel op de werkvloer. We hadden al mensen met mogelijkheden, mensen met fysieke uitdagingen en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Je kunt je voorstellen hoe straks de nieuwe medewerker wordt voorgesteld: “Dit is Annelies, onze nieuwe …” pauze, en dan met knipoog en gedempte stem: “…collega met Karakter.” Ook ik heb veel karakter en uitdagingen, maar toch lijken de makers van de boodschap net wat anders te bedoelen. 

De reclameboodschap hangt samen met de nieuwe Participatiewet die werkgevers per 1 januari 2015 verplicht arbeidsgehandicapten aan te nemen; een wet die voortkomt uit de terechte constatering dat nog veel werknemers met ‘een vlekje’ aan de kant staan. Dat werkgevers verantwoordelijkheid nemen en niet alleen de voor de hand liggende kandidaten selecteren, is keihard nodig.

Toch gaan de boodschappen uit van een, volgens mij, gedateerde aanname. De aanname dat je werknemers zónder vlekjes hebt die iedereen graag wil hebben, die overal passen en die het op eigen kracht wel redden. En werknemers mét vlekjes die je door cryptische etiketten, wettelijke regelingen en veel extra bemiddeling aan de slag moet helpen. En die aanname impliceert weer een arbeidsorganisatie waarin je vaste functieomschrijvingen hebt, waaraan sommige mensen perfect voldoen en anderen met hangen, wurgen en veel begeleiding nog wel inpasbaar zijn.

Terwijl de werkorganisatie anno 2015, naar mijn overtuiging, juist inclusiviteit en flexibiliteit nodig heeft en dan ook gebaat is bij kleurrijke (vlekrijke) medewerkers die een eigen invulling kunnen geven aan hun functie. Dat werkt de ene keer goed met een handige medewerker met levenservaring en senioriteit, de andere keer met een medewerker die gefocust is en zich goed kan afsluiten voor de buitenwereld, en weer een andere keer met een medewerker die door haar eigen ervaring en gevoeligheid goed kan meeleven met klanten. Sowieso hoop je dat al die medewerkers veel karakter hebben en niet makkelijk inwisselbaar zijn.

Ik heb in de afgelopen periode intensief opgetrokken met mensen in diverse sectoren die weer aan het werk wilden. Een kleurrijk publiek: oud, jong, extravert, introvert, technisch, communicatief, opgewekt, chaotisch en bedachtzaam. Ze passen niet zomaar in elke organisatie, maar hebben meer dan genoeg kwaliteiten om op sommige plekken juist heel goed te passen. Toch wordt de jonge, extraverte en hoger opgeleide groep achter elkaar uitgenodigd en moeten we ons voor de anderen soms blaren op de tong praten, ook als ze veel beter lijken te passen bij de functie. Ik kan dus niet wachten op het moment dat het op de arbeidsmarkt echt weer gaat om vakmanschap én karakter.