Bezigheidstherapie voor de intellectueel

 

En het merkwaardige is dat die intellectuele arbeid sindsdien ook nog eens buitensporig hoog gewaardeerd wordt, terwijl je de hoofdarbeider, volgens Arendt, eigenlijk geen werker kunt noemen in de zin van 'het iets concreets toevoegen aan het menselijk product'. Hij lijkt volgens haar nog het meest op de oude huisslaaf: “ … al is zijn functie niet zozeer het gaande houden van het levensproces als wel van de processen van reusachtige bureaucratische machines, die zijn diensten en voortbrengselen even snel en even meedogenloos verbruiken en verslinden als het biologisch levensproces zelf dit doet”. 

Lees dan ook nog eens ‘De organisatie als babbelbox’ van Thijs Homan (www.ou.nl/ThijsHoman), over de beperkte impact van verandertrajecten en de zelfoverschatting van managers en andere plannenmakers en je weet weer precies wat je - bescheiden - plek op aarde is.

 

Natuurlijk, de tijden zijn veranderd. Veel organisaties werken niet meer als bureaucratische machines  en kennis is een product geworden. Wellicht helpt de relativering van hoofdarbeid ons echter om meer sympathie te voelen voor de makers en de dienstverleners die directeuren, managers, adviseurs èn politici zien komen en gaan, en zuchtend hun plannenmakerij ondergaan. De kloof tussen het werkende en het denkende volk is er intussen nog niet veel kleiner op geworden, met als gevolg dat de denkers de werkers blijven verwijten dat ze niet verder kijken dan hun neus lang is, en maar blijven doen wat ze altijd deden. Op hun beurt verwijten de werkers de denkers dat ze zonder al te veel benul van het vak hun plannen opleggen en lijken te denken dat er geen broodjes, maar cijfers van de lopende band rollen. 

De enige hoop voor zowel de denkers, als de doener ligt in meer integratie van denken en doen. Geen hoofdkantoor in Amsterdam zetten, terwijl de fabriek in Arnhem staat. Geen uitvoerders outsourcen of reduceren tot goedkope (flex)krachten zonder regie. De denkers laten meemaken en de doeners laten meedenken. Dat is de hele reden waarom ruimte voor sociale innovatie nog steeds een goed idee is, zoals we dat bijvoorbeeld doen - met CNV Vakmensen - in de leergang Sociale Innovatie in de havens, waarin operators bedenken op welke manier hun bedrijven slimmer kunnen werken. Dit houdt de doeners niet af van hun werk, maar geeft ze de regelmogelijkheden om het slimmer aan te pakken. En het geeft de intellectueel eindelijk de bevrediging dat hij ook iets heeft gemaakt wat morgen nog houdbaar is.