Goede voornemens van een poldervernieuwer

Dat is slecht nieuws. Ook voor mensen als ik, die hun werk hebben gemaakt van het opschudden en verbeteren van arbeidsverhoudingen en arbeidsvoorwaarden. Hoeveel manifesten, workshops of cao-wasstraten moet je organiseren voor mensen het echt langdurig anders gaan doen? Op mijn eerste werkdag in het nieuwe jaar belde ik met een HR-manager. Ze kende het manifest over nieuwe arbeidsverhoudingen en ja, ze hadden het cao-proces al eens op een heel andere manier ingericht. Maar inmiddels zat iedereen weer in de loopgraven en vlogen de stokpaardjes van de hardste schreeuwers je weer om de oren. Hoe het kwam? Nieuwe onderhandelaars, weerstand bij de achterban, verborgen agenda’s, ... 

 

Een bekend verhaal. Gelukkig heb ik óók vaak meegemaakt hoe het voelt als mensen in het diepe springen, het aandurven om vanuit vertrouwen en een gezamenlijke visie aan de slag te gaan. Maar het is zo allemachtig moeilijk om dat vast te houden. Maanden investeren in goede samenwerking kan met één verkeerde actie onderuit worden gehaald. En dan ben je verder van huis dan voorheen; omdat mensen zich gepakt voelen in hun kwetsbaarheid. Dat maakt het ook zo ontzettend moeilijk om de vernieuwing binnen de FNV, maar ook de Nieuwe Top van de vakbondsjongerenorganisaties of de G500 van Sywert van Lienden tot een blijvend succes te maken. Goede intenties genoeg, maar hoe makkelijk gaan we in nieuwe vormen weer precies hetzelfde doen als voorheen, verblind door de korte termijn van macht en invloed?

 

Je kunt jezelf de vraag stellen wat nu ons natuurlijke gedrag is? Als je naar een klein kind kijkt, zou je zeggen dat dat vertrouwen en overgave is. Maar hoe snel verdwijnt het als we groter worden? We leven in een onveilige wereld en blijkbaar voelen velen van ons zich veiliger in een harnas van roestige gewoontes, arrogantie en argwaan; zo veilig dat we maar zelden dat harnas uit doen en ons erg bloot voelen als we dat wel doen.

 

En toch… feit is toch dat juist die goede voornemens ons als mens zo uniek maken? Wij hebben het vermogen het anders en beter te willen. En die paar keer dat het ons lukt, maken we ook echt een verschil. Of zoals René Gude, ‘denker des vaderlands’, het formuleert: “We kunnen helemaal niet meer terug. Ben je geboren met dat typisch menselijke 'verlangen zonder te weten waarnaar', dan word je nooit meer een geranium.” 

 

Zelfs al blijft de polder, blijven werkgevers, vakbonden en werknemers worstelen, struikelen, elkaar voor rotte vis uitmaken of flauwe compromissen sluiten, ergens weten ze dat het beter en anders kan. En daar zijn ze op aan te spreken. Dat is dan meteen mijn goede voornemen voor 2014.