De organisatie als lean mean fighting machine?

Margaret Wheatley, een van de invloedrijkste managementfilosofen, raakte mij met een aantal quotes in een interview:

"Ondanks alle kennis zijn we er niet op vooruit gegaan. ik zie nog wel leiderschap, maar nauwelijks in het bedrijfsleven".
"Veel leiderschap maakt duidelijk dat er onvoldoende vertrouwen in medewerkers is."
"Het wantrouwen is groot en daardoor hebben we bureaucratieën geschapen waarin mensen bedrijfsonderdelen zijn."

Herkenbaar? Ik heb geen beeld van heel Nederland, maar er bekroop mij, helaas, wel een gevoel van herkenning. De belangrijkste oorzaak volgens haar is onze mechanische kijk op de wereld. "Een van de grootste denkfouten is om succesvolle relaties of organisaties te bestuderen en te ontleden en dan te denken dat je een succesrecept kunt ontdekken. Alles hangt met elkaar samen en reageert weer op elkaar." Medewerkers als productie-eenheden, organisaties als 'lean mean fighting machines'. Het industriële tijdperk anno 2014.

Het creëren van engagement en betrokkenheid van medewerkers, daar zou het om moeten gaan. Er bestaat overweldigend bewijs dat de productiviteit omhoog gaat als de betrokkenheid stijgt en mensen de ruimte krijgen om hun eigen werk kunnen invullen. Maar we doen toch al veel om medewerkers te motiveren? Kijken we naar arbeidsvoorwaarden, denk dan bijv. aan alle individuele prestatiebeloningen en bonusregelingen die we kennen. Wetenschappelijke studies tonen echter aan dat bonus- en beloningsschema's bijna nooit de juiste manier zijn om hoge prestaties te stimuleren. Trappen we dan ook hier weer met zijn allen in de fuik van onze mechanische kijk op de wereld? In de hang om controle uit te oefenen in een snel veranderende omgeving, proberen controle uit te oefenen op zaken waar je nu juist geen controle op hebt, de mensen zelf?

Leiderschap vraagt nu en in de toekomst een menselijke kijk op de wereld, en vooral het inzicht dat het juist geen zin heeft om controle uit te oefenen op medewerkers. Een hoop bureaucratie zou dan verdwijnen. En hopelijk zullen dan achter die regels de menselijke leiders verschijnen.