De hippe polder

Tegelijk is dit - nog steeds - de tijd, waarin 2.0-netwerkende vernieuwers serieuze vragen stellen bij de genoemde instituten en de door hen geproduceerde akkoorden, en waarin de oude instituten zichzelf verwoed opnieuw aan het uitvinden zijn. Kijk maar naar de interne discussies binnen politieke partijen, of naar FNV in Beweging. 

Dit lijkt een paradox. Voor de akkoorden zijn immers partijen nodig die een zeker mandaat hebben en dat mandaat regelen we nog steeds door lidmaatschap en veel overleg (met een vleugje internetdemocratie). Veel vernieuwers betwijfelen daarom de relevantie van akkoorden en samenwerkingsverbanden voor de lange termijn, en klagen over de almacht van de gevestigde belangen die alleen stilstand en waterige compromissen voortbrengen. Aan de andere kant klagen de instituten dat de vernieuwers uiteindelijk maar voor een klein groepje mensen staan - hoogopgeleid en elitair - en geen blijvende betrokkenheid teweegbrengen.

De afgelopen maanden zag ik dezelfde tegenstelling in de groene sectoren, waar op korte termijn de productschappen worden afgeschaft. We voerden gesprekken met betrokkenen over 'hoe verder na de productschappen'. Ook hier stonden vernieuwers en gevestigde orde vaak tegenover elkaar. 'Weg met de praatclubs en het primaat van de middelmaat', zei de ene kant, terwijl de andere kant benadrukte hoe weinig de netwerken van vernieuwers nog hebben bereikt voor de werkvloer en de sectoren als geheel.

Om eerlijk te zijn maakt deze polarisatie me weleens moedeloos, omdat deze er al zo lang is en het toch duidelijk mag zijn hoe het één het ander nodig heeft. Moet je zien hoeveel je bereikt als de vernieuwers écht invloed hebben op de agenda van de instituten - zonder ingekapseld te raken - en als de instituten met de hulp van de vernieuwers blijvende doorbraken realiseren in de polder. Dan werken sociale partners met wetenschappers aan sociale innovaties binnen bedrijven (zie het voormalige NCSI), discussiëren medewerkers mee over hun arbeidsvoorwaarden (zie www.cao-platform.nl) en schrijven duurzame ondernemers mee aan politieke programma’s. Het vraagt van de instituten om minder in Macht te denken en van de vernieuwers om minder vies te zijn van Overleg en Akkoorden. En ja, het vraagt om een beetje Samenwerken èn Verantwoordelijkheid nemen. 
Zo moeilijk kan dat toch niet zijn?