Regering kiest voor statische wijziging: de gemiste kans van het nieuwe fiscale pensioenkader 2015

 

De maatregel is vooral bedacht als een economische prikkel: minder pensioenopbouw heeft een lagere pensioenpremie tot gevolg. Dat leidt tot een groter deel van het belastbaar inkomen, dus meer inkomstenbelasting (verbetering overheidsinkomsten), een verlaging van de werkgeverslasten èn tot een verbetering van het besteedbaar inkomen van de burger, althans voor dit moment dan. Dit alles zal het economisch herstel op korte termijn verbeteren. En dat willen we ook graag.

 

Het idee om die enorme som geld, die elk jaar weer in de pensioenopbouw wordt gestort, te gebruiken als economisch herstelmiddel, is verdedigbaar. Zo gaf eerder de SER, tijdens de discussie die werd gevoerd in verband met het toezichtkader van de pensioenen, al aan dat systemen die leiden tot een relatief hogere pensioenpremie in een periode van hoogconjunctuur en tot een relatief lagere premie in de periode van economische tegenspoed, gewenst zijn. Om die reden bepleit de SER een mechanisme van rentedemping. 

Een dergelijk mechanisme is natuurlijk mooi; op die manier werkt het pensioensysteem mee aan economische stabiliteit. Het huidige toezichtsysteem ontwricht dat nu nog: een hoge pensioenpremie wordt vereist in een periode van economische neergang. Dat is inderdaad niet handig.

 

Je zou juist verwachten dat de regering in haar fiscale pakket ook een dergelijk systeem zou willen verduurzamen, zou willen vertalen in een mechanisme. 

De huidige maatregel om het opbouwpercentage te verlagen, heeft echter een ander karakter: het is een eenmalige aanpassing met een statisch karakter. Er wordt een nieuwe (lagere) norm gehanteerd en geen nieuw mechanisme. Dat is een gemiste kans.

Er blijkt nu immers dat er meer dan twee jaar ligt tussen het opperen van het plan (29 oktober 2012) en de uitvoering ervan (1 januari 2015). In 2015 zou de crisis best al achter de rug kunnen zijn, en dan komt de maatregel als mosterd na de maaltijd. Dat is toch juist het tegenovergestelde van slagvaardig beleid!?

 

Beter had de regering een dynamisch fiscaal pensioenstelsel kunnen voorleggen om het door haar gewenste mechaniek te verkrijgen en voor de toekomst vast te leggen. Daarbij zou een vaste, stabiele fiscale pensioennorm kunnen gelden van bijvoorbeeld 2% opbouw per jaar met een bandbreedte van 10%:  de opbouw ligt dan tussen 2,2% (bij economische bloei) en 1,8%  (in economische recessie).  Zo zou over een opbouwperiode van 40 jaar toch een mooi gemiddeld pensioenresultaat voor de werknemer kunnen worden opgebouwd dat vooral is gefinancierd in de economisch sterkere periode van het arbeidzame leven. En dat goede pensioen zal leiden tot financiële stabiliteit van de dan vergrijsde samenleving. Prima toch!?

 

Ten aanzien van de pensioenleeftijd is dat wel gelukt: als we gemiddeld ouder worden, wordt de fiscale pensioenrichtleeftijd navenant - automatisch - aangepast. Dat is toekomstbestendig en duurzaam. 

Wat de maximale fiscale pensioenopbouw betreft zullen we, bij gemis aan een dergelijk duidelijk mechanisme, in de toekomst voorlopig nog getuige moeten blijven zijn van moeizaam ad hoc beleid, dat nooit tijdig en doordoor niet slagvaardig en efficiënt zal werken.